HSC नंतरच्या प्रवेशासाठी आवश्यक कागदपत्रे आणि कोर्सेसची महत्त्वाची माहिती

HSC (बारावी) उत्तीर्ण झाल्यानंतर विद्यार्थ्यांना विविध क्षेत्रांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी योग्य कागदपत्रे आणि माहिती असणे आवश्यक आहे. खाली वैद्यकीय, अभियांत्रिकी, संगणक, संरक्षण, पर्यटन, बांधकाम, पारंपरिक आणि इतर रोजगाराभिमुख कोर्सेसबाबत सविस्तर माहिती दिली आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या भविष्यातील करिअरचा मार्ग निवडणे सोपे होईल.

वैद्यकीय क्षेत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे

वैद्यकीय क्षेत्रात प्रवेश घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:

1. NEET ऑनलाइन फॉर्म प्रिंट
2. NEET प्रवेशपत्र
3. NEET मार्कलिस्ट
4. दहावीचा मार्क मेमो
5. दहावीची सनद
6. बारावीचा मार्क मेमो
7. राष्ट्रीयत्व प्रमाणपत्र
8. रहिवाशी प्रमाणपत्र
9. बारावी टी.सी. (ट्रान्स्फर सर्टिफिकेट)
10. मेडिकल फिटनेस सर्टिफिकेट
11. आधार कार्ड
12. उत्पन्न प्रमाणपत्र किंवा वडिलांचा फॉर्म नं. 16
13. मुलाचे राष्ट्रीय बँकेतील खाते
14. मुलाचे तसेच आई-वडिलांचे पॅन कार्ड

मागासवर्गीयांसाठी अतिरिक्त कागदपत्रे

• जातीचे प्रमाणपत्र
• जात वैधता प्रमाणपत्र
• नॉन-क्रिमिलेअर प्रमाणपत्र (31 मार्च 2021 पर्यंत वैध, जर आधी काढले असेल)

टीप: कागदपत्रे अपूर्ण असल्यास त्वरित पूर्ण करून घ्या.

अभियांत्रिकी क्षेत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे

अभियांत्रिकी क्षेत्रात प्रवेशासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:

1. MHT-CET ऑनलाइन फॉर्म प्रिंट
2. MHT-CET प्रवेशपत्र
3. MHT-CET मार्कलिस्ट
4. दहावीचा मार्क मेमो
5. दहावीची सनद
6. बारावीचा मार्क मेमो
7. राष्ट्रीयत्व प्रमाणपत्र
8. रहिवाशी प्रमाणपत्र
9. बारावी टी.सी.
10. आधार कार्ड
11. उत्पन्न प्रमाणपत्र किंवा वडिलांचा फॉर्म नं. 16
12. राष्ट्रीय बँकेतील खाते
13. पासपोर्ट आकाराचा फोटो

मागासवर्गीयांसाठी अतिरिक्त कागदपत्रे

• जातीचे प्रमाणपत्र
• जात वैधता प्रमाणपत्र
• नॉन-क्रिमिलेअर प्रमाणपत्र (31 मार्च 2021 पर्यंत वैध, जर आधी काढले असेल)

टीप: कागदपत्रे अपूर्ण असल्यास त्वरित पूर्ण करून घ्या.

वैद्यकीय क्षेत्रातील कोर्सेस

1. एमबीबीएस (MBBS)

• कालावधी: 5 वर्षे 6 महिने
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET प्रवेश परीक्षा
• संधी: स्वतःचा वैद्यकीय व्यवसाय, रुग्णालयात नोकरी
• उच्च शिक्षण: एमडी (MD), एमएस (MS), इतर पदविका

2. बीएएमएस (BAMS – आयुर्वेद)

• कालावधी: 5 वर्षे 6 महिने
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET
• संधी: स्वतःचा वैद्यकीय व्यवसाय, रुग्णालयात नोकरी
• उच्च शिक्षण: एमडी, एमएस, इतर पदविका

3. बीएचएमएस (BHMS – होमिओपॅथी)

• कालावधी: 5 वर्षे 6 महिने
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET
• संधी: स्वतःचा वैद्यकीय व्यवसाय, रुग्णालयात नोकरी
• उच्च शिक्षण: एमडी

4. बीयूएमएस (BUMS – युनानी)

• कालावधी: 5 वर्षे 6 महिने
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET
• संधी: स्वतःचा वैद्यकीय व्यवसाय, रुग्णालयात नोकरी
• उच्च शिक्षण: पदव्युत्तर शिक्षण

5. बीडीएस (BDS – दंतचिकित्सा)

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET
• संधी: स्वतःचा दंतचिकित्सा व्यवसाय, रुग्णालयात नोकरी
• उच्च शिक्षण: एमडीएस (MDS)

6. बीएससी नर्सिंग (B.Sc. Nursing)

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET
• संधी: रुग्णालयात नर्स म्हणून नोकरी
• उच्च शिक्षण: पदव्युत्तर शिक्षण

7. बीव्हीएससी आणि एएच (B.V.Sc. & AH – पशुवैद्यकीय)

• कालावधी: 5 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NEET
• संधी: पशु रुग्णालय, प्राणी संग्रहालय, अभयारण्य, स्वतःचा व्यवसाय
• उच्च शिक्षण: पदव्युत्तर शिक्षण

8. डी. फार्म (D.Pharm)

• कालावधी: 3 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, थेट प्रवेश
• संधी: औषधनिर्मिती कारखान्यात नोकरी, स्वतःचा व्यवसाय
• उच्च शिक्षण: बी. फार्म

9. बी. फार्म (B.Pharm)

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, CET
• संधी: औषध कंपनी, संशोधन संस्था, नागरी सेवा, स्वतःचा व्यवसाय
• उच्च शिक्षण: एम. फार्म

संरक्षण दलांमध्ये प्रवेश

• परीक्षा: केंद्रीय लोकसेवा आयोगामार्फत (UPSC) वर्षातून दोनदा NDA (1) आणि NDA (2) लेखी परीक्षा
• पात्रता: बारावी शास्त्र (भौतिकशास्त्र आणि गणितासह) उत्तीर्ण किंवा त्या परीक्षेला बसलेले उमेदवार
• वयोमर्यादा: 16.5 ते 19 वर्षे
• संधी: हवाई दल, नौदल, आणि थलसेना यामध्ये करिअर

अभियांत्रिकी आणि ऑटोमोबाईल कोर्सेस

1. इंजिनीअरिंग डिप्लोमा

• कालावधी: 3 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, थेट दुसऱ्या वर्षात प्रवेश
• संधी: आयटी, औद्योगिक क्षेत्र, स्वयंरोजगार
• उच्च शिक्षण: बीईच्या दुसऱ्या वर्षात प्रवेश

2. बीई (B.E.)

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, CET
• संधी: आयटी, औद्योगिक क्षेत्र, संशोधन, नागरी सेवा, स्वयंरोजगार
• उच्च शिक्षण: एमई, एमटेक, एमबीए, परदेशात GRE देऊन एमएस

3. बी. टेक (B.Tech)

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, IIT-JEE, AIEEE
• संधी: आयटी, सरकारी/खासगी उद्योग, संशोधन, नागरी सेवा
• उच्च शिक्षण: एमई, एमटेक, एमबीए, परदेशात GRE देऊन एमएस

4. ऑटोमोबाईल अभियांत्रिकी

• कालावधी: 4 वर्षे (पदवी), 2 वर्षे (पदव्युत्तर)
• पात्रता: बारावी शास्त्र, CET (पदवी); बीई (पदव्युत्तर)
• संधी: ऑटोमोबाईल उद्योग, संशोधन, स्वयंरोजगार

संगणक क्षेत्रातील कोर्सेस

1. DOEACC ‘O’ लेव्हल (1 वर्ष)
2. डिप्लोमा इन ऍडव्हान्स्ड सॉफ्टवेअर टेक्नॉलॉजी (2 वर्षे)
3. सर्टिफिकेट कोर्स इन इन्फर्मेशन टेक्नॉलॉजी (6 महिने)
4. सर्टिफिकेट इन कॉम्प्युटर ऍप्लिकेशन (3 महिने)
5. सर्टिफिकेट इन कॉम्प्युटिंग (10 महिने)
6. इग्नू युनिव्हर्सिटी – सर्टिफिकेट कोर्स इन कॉम्प्युटर प्रोग्रॅमिंग (1 वर्ष)

बारावी शास्त्र संगणक कोर्सेस

• कॉम्प्युटर ऍप्लिकेशन (1 वर्ष)
• वेब डिझायनिंग आणि वेब डेव्हलपमेंट (2 महिने)
• कॉम्प्युटर ऑपरेटर आणि प्रोग्रॅम असिस्टन्स (1 वर्ष, फक्त मुलींसाठी)
• डिप्लोमा इन ऍडव्हर्टायझिंग आणि ग्राफिक डिझायनिंग (2 वर्षे)
• गेम डिझायन आणि डेव्हलपमेंट (1 वर्ष)
• प्रिंट इमेजिंग आणि पब्लिशिंग, कार्टून ऍनिमेशन, ई-कॉम डेव्हलपमेंट, वेब ग्राफिक्स आणि ऍनिमेशन (1 वर्ष)
• डेस्कटॉप पब्लिशिंग ऑपरेटर (1 वर्ष)

रोजगाराभिमुख कोर्सेस

1. डिप्लोमा इन प्लॅस्टिक मोल्ड टेक्नॉलॉजी

• कालावधी: 3 वर्षे
• पात्रता: बारावी (70% गुण)
• संधी: प्लॅस्टिक आणि मोल्ड इंडस्ट्री, सिंगापूर, मलेशिया
• उच्च शिक्षण: पदव्युत्तर शिक्षण (म्हैसूर येथील CIPET)

1. टूल आणि डाय मेकिंग

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: दहावी/बारावी उत्तीर्ण
• संधी: टूल आणि डाय इंडस्ट्री, भारत, मलेशिया

1. सेक्रेटरियल प्रॅक्टिस (1 वर्ष)
2. फॅशन टेक्नॉलॉजी (1 वर्ष)
3. मॉडर्न ऑफिस प्रॅक्टिस (3 वर्षे)

हॉस्पिटॅलिटी आणि टुरिझम

1. टूरिस्ट गाइड (6 महिने)
2. डिप्लोमा इन फूड आणि बेव्हरेज सर्व्हिस (1.5 वर्षे)
3. बेसिक कोर्स ऑन ट्रॅव्हल फेअर आणि टिकेटिंग (3 महिने)
4. बेसिक कोर्स इन कॉम्प्युटराइज्ड रिझर्व्हेशन सिस्टम (एअर टिकेटिंग) (1 महिना)
5. अप्रेन्टिसशिप (5 महिने ते 4 वर्षे)

व्होकेशनल स्ट्रिम (बारावी)

• डिजिटल फोटोग्राफी (1 वर्ष)
• स्टोअर कीपिंग आणि पर्चेसिंग (1-3 वर्षे)
• सेल्स आणि अकाउंटन्सी (1-3 वर्षे)

बांधकाम व्यवसाय

बी. आर्क (B.Arch)

• कालावधी: 5 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, NATA, JEE
• संधी: स्वतःचा व्यवसाय, बांधकाम उद्योग, नागरी सेवा
• उच्च शिक्षण: एम. आर्क, एमटेक

पारंपरिक कोर्सेस

1. बीएससी (B.Sc.)

• कालावधी: 3 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, थेट प्रवेश
• संधी: आयटी, औद्योगिक क्षेत्र, संशोधन, नागरी सेवा
• उच्च शिक्षण: एमएससी, एमबीए, एमसीए

1. बीएससी (कृषी)

• कालावधी: 4 वर्षे
• पात्रता: बारावी शास्त्र, CET
• संधी: कृषी उद्योग, सरकारी सेवा, शेती व्यवसाय
• उच्च शिक्षण: एमएससी (कृषी), संशोधन

1. बीए (B.A.)

• कालावधी: 3 वर्षे
• संधी: व्यावसायिक कौशल्ये, नागरी सेवा, स्वयंरोजगार
• उच्च शिक्षण: एमए, एमबीए, पत्रकारिता, एलएलबी

1. बीकॉम (B.Com)

• कालावधी: 3 वर्षे
• संधी: ICWA, CA, CS, लेखापाल, नागरी सेवा
• उच्च शिक्षण: एमकॉम, एमबीए

1. बीएसएल (BSL – कायदा)

• कालावधी: 5 वर्षे
• संधी: विधी व्यवसाय, सल्लागार, नागरी सेवा
• उच्च शिक्षण: एलएलएम

1. डीएड (D.Ed.)

• कालावधी: 2 वर्षे
• पात्रता: CET
• संधी: प्राथमिक शिक्षक
• उच्च शिक्षण: बीए, बीकॉम, बीएड

1. बीबीए, बीसीए, बीबीएम

• कालावधी: 3 वर्षे
• पात्रता: CET
• संधी: आयटी, औद्योगिक क्षेत्र, स्वयंरोजगार
• उच्च शिक्षण: एमबीए, एमसीए

परदेशी भाषा कोर्सेस

• भाषा: जर्मन, फ्रेंच, रशियन, स्पॅनिश, चायनीज, जॅपनीज, कोरियन
• कालावधी: बेसिक, सर्टिफिकेट किंवा इतर कोर्सवर आधारित
• संधी: परदेशी कंपन्या, दूतावास, पर्यटन, अनुवादक

अर्ज भरताना लक्षात ठेवा

1. कागदपत्रे: मार्कलिस्ट, जातीचा दाखला, नागरिकत्व, आधार कार्ड, पत्त्याचा पुरावा यांच्या अटेस्टेड प्रती बरोबर ठेवा.
2. फोटो आणि साहित्य: पासपोर्ट आकाराचे फोटो, डिंक, स्टेपलर जवळ ठेवा.
3. माहिती भरणे: नाव, पत्ता, ई-मेल, जन्मतारीख इ. माहिती अर्जात दिलेल्या पद्धतीनेच भरा. इंग्रजी अर्ज कॅपिटल लेटरमध्ये भरा.
4. अर्जाची काळजी: प्रथम झेरॉक्सवर माहिती भरा, नंतर मूळ अर्ज भरा. संशय असल्यास मार्गदर्शन घ्या.
5. तारखा: अर्ज भरण्याच्या तारखा आणि वेळापत्रकाचे पालन करा.
6. ऑनलाइन अर्ज: कागदपत्रे स्कॅन करून पेनड्राइव्हवर सेव्ह करा.
7. प्रश्नावली: काही महाविद्यालयांमध्ये प्रश्नावली भरावी लागते. यासाठी आधीच तयारी करा (उदा., का हा कोर्स निवडला? रोल मॉडेल कोण?).

महत्त्वाची संकेतस्थळे

1. तंत्रशिक्षण संचालनालय, महाराष्ट्र: www.dte.org.in (अभियांत्रिकी, वास्तुशास्त्र, औषधनिर्माण, हॉटेल मॅनेजमेंट)
2. वैद्यकीय शिक्षण संचालनालय: www.dmer.org (वैद्यकीय शिक्षण)
3. व्यवसाय शिक्षण व प्रशिक्षण: www.dvet.gov.in (औद्योगिक प्रशिक्षण)
4. पुणे विद्यापीठ: www.unipune.ac.in (पारंपरिक पदवी)
5. आयआयटी, मुंबई: www.iitb.ac.in (बी.टेक, JEE)
6. सीबीएसई (AIEEE): www.aipmt.nic.in (अभियांत्रिकी)
7. UPSC (NDA): www.upsc.gov.in (संरक्षण दल प्रवेश)

सल्ला

HSC नंतरचा प्रवेश हा तुमच्या करिअरचा पाया आहे. योग्य कोर्स निवडा, कागदपत्रे पूर्ण ठेवा आणि अर्जप्रक्रिया काळजीपूर्वक करा. तुमच्या स्वप्नांना गती देण्यासाठी आजच तयारी सुरू करा!